نام فایل : جنبه هاي گوناگون مدل از ديدگاههاي مختلف

فرمت : .ppt

تعداد صفحه/اسلاید : 10

حجم : 1 مگابایت

بنام خدا
*
*
جنبه هاي گوناگون مدل از ديدگاههاي مختلف
مقدمه
مدل پديده اي است که عالم در راستاي نزديک شدن به واقعيت در مسير يا جريان رسيدن به يک نتيجه علمي دست به ساختن يا ارائه آن مي زند. همانگونه که در بحث جريان روش علمي ديديم, اگر عالم بتواند به گونه اي اعتبار مدل را از طريق آزمايش (به معني عام آن) با روشي علمي اثبات کند, مدل او وارد زيرمجموعه اي از دانش بشري موسوم به علم مي گردد.
مدل در زمينه اي که ارائه مي شود بايد قادر به تجزيه و تحليل يا بهتر بگويم توجيه حوادث گذشته و در صورت نياز پيش بيني و توجيه رويدادهاي آينده باشد. هر چه توان توجيهي مدل بيشتر باشد, استحکام و اعتبار آن نيز بيشتر است. پس مدل خود واقعيت نيست بلکه ساختاري براي نزديک شدن به واقعيت و پاسخ چراهايي است که در پيرامون واقعيت يا در ارتباط با آن مطرح مي شود. باز هم لازم است تأکيد شود آنچه در اينجا مطرح مي شود کاملاً نسبي است و تا حد زيادي از نگرش شخصي نگارنده تأثير پذيرفته است.

*
انواع نگرشهاي گوناگون براي تقسيم بندي مدلها
نگرش توصيفي تشريحي
مدل هاي استاتيک (static) و ديناميک (Dynamic)
ميزان قطعيت مدل ها (نوع ديگري از نگرش ها براي تقسيم بندي مدلها)
تقسيم بندي شکلي مدلها يا مدلهايي که به نوعي شبيه واقعيت هستند:
مدلهاي رياضي :

*
1) نگرش توصيفي تشريحي
1-1) مدلهاي تشريحي (Descriptive) : انواعي از مدل که به صورت کلامي يا توصيفي سعي در نمايش پديده اي دارند (مثل آناتومي صرفاً توصيفي بدن انسان مثلاً قلب يا توصيف کلامي زلزله). مدل هاي کلامي توصيفي تشريحي, از اولين نمونه هاي مدل سازي علمي هستند که بشر مورد استفاده قرار داد. مهمترين ضعف مدل هاي تشريحي, ناتواني آنها در پيش بيني هستند, يعني قابليت پيش بيني اصولاً جزو هدفهاي اين گونه مدل ها نيست.
2-1) مدل هاي توصيفي با قابليت توام توجيه و پيش بيني (Prescriptive) : هدف عالم از تبيين اين مدل ها هم توجيه و هم پيش بيني است. مثل توصيف قانون جاذبه عمومي يا اصل کنش و واکنش در نيروها يا بيان مضرات سيگار براي انسان
*
(2 مدل هاي استاتيک (static) و ديناميک (Dynamic)
1-2) مدل هاي استاتيک : با بياني کلامي يا با استفاده از نمادهاي رياضي پديده ها را توصيف مي کنند. مثلاً اگر در سيمي با مقاومت R , شدت جريان I را عبور دهيم اختلاف پتانسيلي به اندازه حاصلضرب مقاومت در شدت جريان ايجاد مي شود ( I * R = V). در مدل هاي استاتيک عامل زمان معمولاً مورد نظر نيست. مثلاً حجم مکعبي با ضلع a برابر است با a3.
2-2) مدل هاي ديناميک : دراين مدل ها عامل زمان هم مطرح مي شود. مثلاً سرعت لحظه اي متحرکي در يک حرکت مستقيم الخط برابر است با مشتق فاصله نسبت به زمان يعني يا . اين مدل در سقوط آزاد متحرک (نقطه مادي) به صورت مي شود, اگر فقط نيروي جاذبه را در نظر بگيريم (از ساير نيروهاي ممکن مثل مقاومت صرفنظر کنيم), g دراينجا همان جاذبه زمين است (مثلاً 81/9). از مسايل مهمي که در مدل هاي ديناميکي که در رابطه با نيرو و حرکت مطرح مي شوند, مقوله تعادل است که به دو صورت "تعادل پايدار" (Stable equilibrium) و "تعادل ناپايدار" است. تعادل از مسايل بسيار مهم و قابل بحث در علم و فلسفه است. طرح آن هميشه به صورت نسبي است و بين دو نوع تعادلي که مطرح شد, گاهي طيفي از انواع ديگر تعادل مطرح مي شود. مثلاً اين که گرايش پديده هاي هستي به صورت تعادل گرايي يا برعکس است بحثي است که در بسياري موارد طرح مي شود (من براي پرسش ساده اي مثل "تعادل چيست؟" پاسخ جامعي ندارم به نظرم بستگي به حوزه و شرايط دارد).
*
....