برای شما بازدید کننده محترم این مقاله کامل را تهیه کرده ایم.

دستبافته های قشقايی 30 ص

قسمتی از متن :

 

‏دستبافته های قشقايی

‏دانشگاه:

‏به طور کلی بافته های قشقایی را میتوان به دو دسته کلی پرزدار(قالی ، گبه ) و بدون پرز(گلیم ، سوزنی ، پلاس و ...) و بافته های کاربردی( جل ، خورجین ، نمکدان و ...)تقسیم بندی نمود .

‏بافته های قشقایی :

‏به طور کلی بافته های قشقایی را میتوان به دو دسته کلی پرزدار(قالی ، گبه ) و بدون پرز(گلیم ، سوزنی ، پلاس و ...)  و بافته های کاربردی( جل ، خورجین ، نمکدان و ...)تقسیم بندی نمود . ‏(44)

‏بعد از اسلام بر اساس مستندات تاریخی فرشبافی در خطه فارس چنان رواج داشته که نمیتوان بدون پشتوانه قرنها تجربه بدان رسیده باشد ، این هنر دیرین و این ارزش وزین فرهنگی قدمتش در این خطه از 2500 سال فراتر خواهد رفت .

‏ ‏چرا که زادگاه تمدن پارس و فخر ایران کورش کبیر بوده است . بر اساس مطالعاتی که سیروس پرهام در اینباره داشته است وی مناطق فرشبافی فارس را به سه دسته تقسیم نموده‏ ‏ ناحیه اول مناطق بارونقتر ، که شهرهای بزرگ و توانگر تر را شامل میشده و ایشان از دارابگرد یا داراب امروزی ، فسا و جهرم نام برده است .

‏ناحیه دوم کوره‏ ‏ بیشابور که تا حاشیه ارجان و سرزمین لر نشین کهکیلویه‏ ‏ امتداد داشته و شاپور ، کازرون ، توج (توز ) و شهر گمشده نهنجان شهرهای عمده آن بوده که این هر دو ناحیه از آباد ترین و پر رونقترین مراکز تمدن ساسانی بوده است .

‏ ‏ناحیه سوم بوانات و قونقری ( از کوره استخر ) که دژ خمره حصار آن بوده است .‏(45)

‏اولین سند تاریخی که درباره فرشبافی این خطه به دست آمده از خراج و مالیات این سرزمین در قرن دوم هجری به خلیفه زمان بوده و در کتاب آل بویه و زمان ایشان از چند هزار تخته فرش دابجرد (داراب) در خزانه انبار یاد میکند‏.(46)

‏ ‏در کتاب حدود العالم من الشرق الی الغرب آمده است که از پارس ، بساطها و فرشها ، گلیمها و زیلوهای باقیمت خیزد ‏(47)

‏این سخن وجه تمامی بافته های پرز دار و بدون پرز را در نام نیز روشن میسازد و بکاربردن مولف از بساط و فرش‏ ‏ در کنار گلیمها و زیلوها حکایت از این امر دارد . ‏(48)

‏ ‏و نیرز آمده است که :

‏" در جهرم جامه های منقش عالی میبافتند ، اما گلیم‏ ‏ و جاجیم دراز و سجاده نماز و زلالی ‏(49)‏ جهرم که در دنیا جهرمی معروف است نظیر ندارد و در همین کتاب آمده است که : در غندجان ‏(50)‏ گلیم و پرده ... و در داربجرد فرشهای خوب مانند طبری به عمل می آمد .‏(51)

‏و مقدسی بشاری سیاح عرب گفته که در سرزمین فارس فرشهای خوب بافته میشود و نیز آورده که از این منطقه انواع فرش به سایر بلاد ارسال میشود ‏(52)

‏پوپPope)‏) در کتاب Ackerman A Survey of Persian ‏  ‏آ ورده است : در زمان ایل خانیان که تبریز یکی از مراکز فرشبافی بوده است ، غازان خان کاخهای خود را به بافندگان فارس سفارش میداد ‏(53)

‏سیروس پرهام‏ ‏ با دلیلی دیگر فارس را صاحب فرشبافی کهن میداند و وجود قبایل بافنده ای مثل عربها که مهجران حجازی مقیم در فارس هستند را‏ ‏ فاقد فرشبافی کهن دانسته و فراگیری این فن را از اقوام پارسی و در این سرزمین میداند . ‏(54)

‏و اما در سده نهم و دهم هجری با گام نهادن طلایه داران مردم ترک زبان قشقایی به فارس هنر و صنعت فرشبافی این خطه رونق تازه یافت و این صنعت بیش از پیش در مناطق ایل نشین تمرکز یافت .‏(55)

‏اما این اقوام تازه کوچ که مسکنت دائم هم نداشتند برای مورخان و سیاحان چنان نا آشنا بودند ، که صنعت دستشان به نام دیگران به ثبت رسیده است . و شاید این دلیلی باشد بر این سخن که در متون کهن از فرشبافی ایلیاتی یاد نشده است .

‏اما این ومضوع نمی تواند ما را بدان راه منحرف سازد که فرشبافی فارس را در مناطق شهری جستجو کنیم . طوایف و تیره های بافنده در میان قشقایی ها :

‏پرهام از طایفه کشکولی ، طایفه شش بلوکی ، طایفه عمله ، تیره صفی خانی ، تیره ایگدر ، تیره چنگی و طایفه دره شوری را به عنوان طایفه و تیره های بافنده فارس نام برده است ‏(56)

‏اما در برسی های انجام شده طایفه فارسی مدان را نیز باید به این طوایف افزود ‏(57)

‏برای آشنایی بیشتر با طوایف قشقایی به بخش مردم شناسی ایل مراجعه نمایید.

‏ 

‏ 

‏ 

‏نگاهی به قالیبافی قشقایی از دید سیسل ادواردز:

‏ 

‏سیسل ادواردز قالی فارس را به چهار دسته زیر تقسیم میکند :

‏ 

‏نام

‏چادرنشين يا تخت قاپو

‏زبان

‏درصد تخميني قاليچه هاي فارس

‏(1) قشقايي

‏تقريباً همه چادرنشين اند

‏تركي

‏15

‏(2) خمسه

‏چادرنشين و تخت قاپو

‏عربي وتركي

‏40

‏(3) ممسني و هلاكو

‏اغاب تخت قاپو

‏لري

‏1

‏(4) روستاي

‏ايراني

‏تخت پاپو

‏فارسي

‏44

‏-

‏ 

‏100

‏قشقايي ها  كه قبيله اي ترك نژاد هستند مهمترين ، پيشرفته ترين و كاميلترين ايلات فارس محسوب مي شوند. مهمترين قاليبافان را نيز بين افراد اين ايل مي توان يافت. ‏(58)

‏اين موضوع كه چه وقت و تحت چه شرايطي قشقاييها وارد فارس شدند معلوم نيست. ولي چنين استباط مي شود كه قبايلي ترك نژاد ( شايد از تركان سلجوقي) هستند كه در زمينة تاخت وتاز مغولها به قسمت جنوب رانده شده اند و تا زمان كريمخان زند كه درسال 1779 درگذشت، پيوستگي نيافتند.

‏كريم خان زند رياست ايل شاهيلو را به عنوان نخستين ايلخاني قشقايي پذيرفت . اين لقب از آن زمان تاكنون در خانواده موروثي شده است. ‏(59)

‏در قرن نوزدهم قشقائيها تحت حكومت ايلخاني پرقدرت خود به تدريج نقش مهمي در سياست فارس عهده دار شدند. در جنگ جهاني اول به پشتيباني آلمانيها برخاستند، ولي توسط قواي مشترك هندوستان و سربازان انگليس تحت فرماندهي سرپرسي سايكس مغلوب گرديدند.

‏سياست اسكان و استقرار قبايل و درصوت لزوم باتوسل به زور كه ( درسالها 1930 تا 1934 براي ايل قشقايي مصيبت و بدبختي به همراه داشت ) جاده هايي كه افراد اين ايل هنگام كوچ كردن از آنها عبور مي كردند قطع گرديد، و بعضي از اين ايلات مجبور شدند در نقاط كوهستاني، كه درآنها هيچ گونه سوخت يافت نمي شد وسرماي زمستان بسيار شديد بود مستقر شوند، و برخي ديگر تابستان را نيز در نقاط قشلاقي باقي ماندند درحالي كه شدّت گرما در اين نقاط به حدّي مي رسد كه علف را خشك مي كند. هزاران رأس از احشام آنها از بين رفت.

‏استعفاي رضاشاه در سال 1941 در قواي نظامي ايران ايجاد تفرقه كرد. قشقاييها فوراً از اين فرصت استفاده كردند وافراد ارتش را مجبور ساختند از زمينهاي آنها خارج شوند. خوانين تبعيد شدة آنها از تهران فرار كردند و به پيروان خود پيوستند و بلافاصله قدرت و نفوذ خود را از نو به دست آوردند. ايلات به زندگي چادرنشيني خود بازگشتند و بارديگر به پرورش گلّه و رمة خود، كه تعداد زيادي از آنها از بين رفته بود ،پرداختند. درحال حاضر(1948) در وضع آنها بهبود قابل توجهّي پديدامده و همچنان درحال پيشرفت هستند.

 

 

---

 

تصاویری از چند صفحه نخست فایل :

 

توجه فرمایید بدلیل تهیه ی تصویر با نرم افزار های خارجی متن نمایش داده شده در تصاویر ممکن است دارای اشکالاتی در نمایش برخی حروف باشد که در فایل اصلی بدون مشکل است