نام فایل : اختلالات ناشي از كمبود يد

فرمت : .ppt

تعداد صفحه/اسلاید : 33

حجم : 1 مگابایت

يد يكي از اجزاي متشكله هورمونهاي تيروئيدي T4 و T3 است. اين هورمونها براي رشد و تكامل فيزيكي و رواني درحيوانات و انسانها ضروري هستند.
شناخته شده ترين اختلال ناشي از كمبود يد گواتر است كه در آن تيروئيد متورم ميشود. امروزه شناخته شده كه كمبود يد اثراتي فراتر از گواتر دارد و بر روي رشد و تكامل تاثير ميگذارد و همچنين عملكرد مغزي را مختل ميكند. امروزه عوارض حاصل از كمبود يد تحت عنوان IDD ناميده ميشوند. از طرف WHO، IDD به عنوان شايعترين علت قابل پيشگيري آسيب مغزي در جهان ناميده شده است.
كمبود يد ميتواند بر روي جنين، نوزاد تازه متولد شده، كودك، نوجوان و بزرگسال تاثير بگذارد.
يد در طبيعت داراي يك چرخه است. بيشتر يد در اقيانوسها وجود دارد. بدين معني كه يد موجود در خاك توسط باد و باران و برف از سطح خاك شسته شده و وارد دريا ميشود.
يد در لايه هاي عمقي تر خاك وجود دارد و هر چقدر آب از لايه هاي زيرين خاك منشاء بگيرد ميتواند منبع خوبي براي يد باشد. هر چقدر خاك يك منطقه بيشتر در معرض باد و باران قرار گيرد احتمال فراوان دارد كه از يد شسته شده باشد.
يد در خاك و دريا به حالت يديد وجود دارد. يونهاي يديد توسط تابش آفتاب به يد عنصري اكسيده ميشوند. يد حالت فرار دارد و از سطح آب تبخير ميشود. يد موجود در اتمسفر توسط باران مجددا به خاك باز ميگردد و بدين ترتيب چرخه يد كامل ميشود.
ميزان يد موجود در خاك هر منطقه را ميتوان با ارزيابي يد آب ان منطقه برآورد كرد. به طور كلي در مناطق داراي كمبود يد، مقدار يد آب كمتر از 2 ميكروگرم در ليتر ميباشد. معمولا مقادير 9 ميكروگرم در ليتر بيانگر مقادير كافي است.
بهترين منابع غذايي يد محصولات دريايي هستند. شير و گوشت نيز جزء منابع خوب يد محسوب ميشوند. پختن باعث كاهش محتواي يد غذاها ميشود به طوريكه بيشتر از نصف يد به هنگام جوشيدن از دست ميرود اما به هنگام سرخ كردن و كباب كردن فقط يك پنجم يد از بين ميرود.
يد براحتي جذب ميشود اما فقط نصف تركيبات حاوي يد معدني يا هورمونهاي تيروئيدي در غذاهاي حيواني جذب ميشوند. ميانگين يد مورد نياز در يك فرد 150-100 ميكروگرم در روز است.
بدن يك انسان سالم حاوي 20-15 ميلي گرم يد است كه 80-70% آن در غده تيروئيد قرار دارد. وزن تيروئيد فقط 25-15گرم است لذا قدرت تغليظ كنندگي آن بسيار بالاست.
يد براحتي و به سرعت از روده جذب ميشود. به محض تامين شدن نياز تيروئيد به يد، بقيه يد توسط كليه ها دفع ميشود لذا دفع ادراري يد بيانگر ميزان دفع آن ميباشد.
يد در شير به صورت يديد وجود دارد و تحت تاثير دريافتهاي غذايي است.
مكانيسم به دام انداختن يد در تيروئيد گراديان 1/100 را بين تيروئيد و مايع خارج سلولي حفظ ميكند. در مواقع كمبود تغذيه اي يد، اين گراديان ممكن است از 1/400 هم تجاوز بكند تا تيروئيد بتواند مقدار 60 ميكروگرم يد را در روز برداشت كند. بنابراين در مواقع كمبود يد دفع ادراري يد كاهش پيدا ميكند و همزمان برداشت يد توسط تيروئيد افزايش مي يابد.
يد در تيروئيد به صورت يد آلي و آمينواسيدهاي حاوي يد مونويدوتيرونين، DIT، تيروكسين T4، تري يدوتيرونين (T3)، پلي پپتيدهاي حاوي تيروكسين و همچنين به صورت تيروگلوبولين وجود دارد.
T4 و T3 عمدتا به پروتئينهاي پلاسمايي متصل هستند. فقط حدود 5/0% آنها در سرم آزاد ميباشند. سطح T4 آزاد نشانگر سطح بافتي هورمونهاي تيروئيدي است لذا اندازه گيري T4 آزاد ميتواند براي ارزيابي وضعيت تيروئيد استفاده شود و ميتواند كاهش در عملكرد تيروئيد (هيپوتيروئيديسم) و يا افزايش در عملكرد آن (هيپرتيروئيديسم) را تشخيص دهد.
T3 پلاسما در كمبود يد افزايش مي يابد.
مكانيسم انتقال فعال باعث به دام انداختن يديد در تيروئيد ميشود. پمپ يد توسط TSH تنظيم ميشود.
يونهايي همچون تيوسيانات ميتوانند به عنوان رقابت كننده براي يد عمل كنند. تيوسيانات از متابوليسم سيانيد هيدروژن كه در غذاهايي نظير كاساوا وجود دارد به دست مي آيد. يديد به كلوئيد بين سلولهاي تيروئيد رها شده و در آنجا توسط پراكسيد هيدروژن مشتق شده از سيستم پراكسيدازي تيروئيد اكسيده ميشود. سپس با تيروزين موجود در تيروگلوبولين تركيب شده تا MIT و DIT تشكيل دهند. پروسه اكسيداسيون با جفت شدن MIT و DIT جهت تشكيل يدوتيروزين ها ادامه مي يابد.
داروهايي چون پروپيل تيواوراسيل و كربي مازول اين پروسه را بلوكه ميكنند. نقص هاي مادرزادي در بيوسنتز ممكن است وجود داشته باشند طوري كه يديد نتواند با تيروزين باند شود. اين امر دليل گواتر و هيپوتيروئيديسم مادرزادي است.
تيروگلوبولين يددار توسط سلولهاي تيروئيد در يك پروسه پينوسيتوز برداشته ميشود. آنزيمهاي پروتئوليتيك موجود در اين سلولها باعث شكسته شدن آن و رها شدن T4 و T3 به درون خون ميشوند. يدوتيروزينهاي مصرف نشده حفظ شده و به ساختمان تيروگلوبولين باز گردانده ميشوند. اما هنگاميكه برون ده تيروئيد بالاست اين recycling هماهنگ با توليد MIT و DIT آزاد نيست. لذا ممكن است اينها وارد خون شوند اما هيچگونه عملكرد بيولوژيك ندارند.
تنظيم پيچيده هورمونهاي تيروئيد نه تنها تيروئيد بلكه هيپوفيز، مغز و بافتهاي محيطي را درگير ميكند. ترشح تيروئيد توسط غده هيپوفيز از طريق TSH تنظيم ميشود.

TSH گليكوپروتئيني است با دو زيرواحد X و B. زيرواحد X ساختماني شبيه ساير هورمونهاي هيپوفيزي دارد و زيرواحد B مخصوص است. ترشح TSH توسط يك مكانيسم فيدبكي بوسيله سطح T4 در خون تنظيم ميشود. با كاهش سطح T4 خون ترشح TSH افزايش يافته و باعث تحريك فعاليت تيروئيد مي گردد.
در كمبود شديد يد اين تحريك تاثيري ندارد و لذا سطح T4 خون پايين باقي مي ماند و سطح TSH بالاست. پايين بودن سطح T4 و بالا بودن سطح TSH براي هيپوتيروئيديسم ارزش تشخيصي دارد. اين امر در مورد تمام سنين بويژه در مورد نوزادان تازه متولد شده صادق است. در مورد كودكان تازه متولد شده اگر كمبود وجود داشت درمان با تيروكسين سريعا شروع ميشود.
در انسان تيروئيد و هيپوفيز تا پايان هفته 12 بارداري تكامل مي يابند و هيپوتالاموس در بين هفته هاي 10 و 30 تكامل مي يابد. بالغ شدن كنترل نوروآندوكريني بعد از هفته 20 رخ ميدهد. بين هفته هاي 18 و 22 TSH در خون قابل تشخيص است. لذا در اين مدت هيپوفيز قادر به تحريك تيروئيد است و افزايش در T4 وجود دارد.
....